Wandeling Markelo De Borkeld
Met de Friezenberg, de Apenberg en de Bovenberg
Start: Parkeerplaats bij dagcamping & Informatieboerij ’n Witten. Infoboerderij is open half mei - eind september (wo, za en zo 14-17 uur). Parkeren kan altijd.
Adres: Borkeldweg 17, 7475 RV Markelo
Alternatieve start: bij Herberg De Kemper, adres: Kemperweg 4, 7475 SX Markelo (= bij punt 5 in de route),
Afstand: Rondwandeling van 13 km
Horeca: na 7 km bij Herberg De Kemper, Kemperweg 4, 7475 SX Markelo. Open: dinsdag t/m zondag vanaf 11.00 uur. Lunch vanaf 12.00 uur. Muv coronamaatregelen.
Honden: aangelijnd
Kaart: aan eind van dit bericht
Routebeschrijving en Gpx: kun je
* hier * downloaden
- - - - -
Markelo – een van de oudste dorpen van Twente - weet zich omgeven door glooiende essen en heuvels. Ze hebben namen als de Markelose Berg, Friezenberg, Herikerberg, Apenberg, Kattenberg en niet te vergeten de Dingspelerberg. Het is dan ook een omgeving die garant staat voor meerdere prachtige wandeltochten.
Op de route die je nu gaat lopen maak je kennis met de Friezenberg, 40,2 meter en de Apenberg, 37 meter. Terloops wordt dan ook nog de 36,5 meter hoge Bovenberg meegenomen. De Friezenberg is een van de toppen van de stuwwal die ten zuiden van Rijssen ligt. In het heidegebied op en rond de Friezenberg bevinden zich tot wel vijfduizend jaar oude grafheuvels. Nu beschermde archeologische monumenten. De eerste bewoningssporen dateren van dertienduizend jaar geleden.
In 1935 werd natuurreservaat De Friezenberg door textielfabrikant G.J. van Heek aan Landschap Overijssel geschonken. Het was het eerste natuurgebied dat in eigendom van de toen nog jonge stichting kwam.
 |
| Natuurgebied De Borkeld |
 |
Bij infoboerderij 'n Witten
|
Een mooi startpunt van deze tocht is Informatieboerderij ‘nWitten van Staatsbosbeheer. Het is gelegen bij een dagcamping aan de rand van natuurgebied De Borkeld. Vanaf de infoboerderij ben je binnen enkele minuten op de heide van het Elsenerveld en het aanpalende Elsenerveen. Gebieden die deel uitmaken van natuurgebied De Borkeld. Het terrein is glooiend; de hoogste punt, de Friezenberg ligt op 40,2 meter terwijl Het Elsenerveen, het laagste punt, op 13 meter boven de zeespiegel ligt. Bedenk dat je op deze wandeling dus toch al snel een hoogteverschil van 27 meter moet overbruggen. Het landschap van de Borkeld wordt gekenmerkt door grote heidevelden met vennetjes en hoogveen, afgewisseld met bos en graslanden. Bijzonder is de aanwezigheid van een van de grootste jeneverbesstruwelen van Nederland. Enkele exemplaren zijn honderd jaar of ouder. In Twente worden ze wakels genoemd. Ondanks de nabijheid van de snelweg A1 die langs de noordkant van het gebied loopt, is het nog steeds een zeer waardevol en afwisselend natuurgebied. Bij de aanleg van die A1 (vroeger de E8 genaamd) was het bijna mis gegaan. De weg zou dwars door het jeneverbesgebied lopen. Gelukkig is na felle protesten het tracé aangepast en e.e.a. behouden. Het natuurgebied de Borkeld is enkele jaren later door middel van een wildecoduct – waarover dieren zich veilig kunnen verplaatsen over de A1 - verbonden met de Sallandse Heuvelrug.
 |
| De Borkeld |
 |
| Dwarsritschuren in buurtschap de Bovenberg |
 |
| Het Hochhuisje |
Hochhuisje
Voor de aanleg van het wildecoduct over de A1 moest het bekende natuurkampeerterrein De Hoch wijken. De Hoch, in de jaren ’30 opgezet door de AJC (de Arbeiders Jeugd Centrale) draaide geheel op vrijwilligers. Die bouwden ook in de loop van de tijd een fraaie houten beheerderswoning met rieten dak; het Hochhuisje. Om te voorkomen dat met het verdwijnen van het geliefde kampeerterrein ook deze met historie en verhalen omgeven beheerderswoning uit een tijd vol met idealen zou verdwijnen, zette een groep oude getrouwen van De Hoch zich in voor het behoud van dit stukje erfgoed. Al snel werd voor het Hochhuisje een nieuwe bestemming gevonden: de IVN-afdeling Markelo wilde graag het huisje overnemen. Uiteindelijk is het huisje getransporteerd naar een permanente stek bij de ijsbaan van Markelo. Een prima plek voor het bijzondere Hochhuisje dat is ontworpen door Jan Jans, een van de meest bekende architecten van Twente. Vrijwel alle door hem ontworpen gebouwen hebben een beschermde status.
- - - - -
 |
Schaapskooi bij de Borkeld
|
 |
| Schaapskudde van de Borkeld |
 |
| Jeneverbes |
 |
met groene en blauw-paarse bessen
|
Jeneverbes
Op diverse plekken tijdens deze wandeling zie je jeneverbessen staan. Het is een groene conifeer die z’n Latijnse naam juniperus te danken heeft aan het feit dat jonge besjes al aan de plant verschijnen voordat de rijpe zijn afgevallen. Je ziet daarom zowel jonge groene als blauw-paarse bessen aan de takken zitten. De bessen zitten alleen aan de vrouwelijke planten. Omdat de bessen in jenever werden verwerkt kreeg de conifeer de Nederlandse naam jeneverbes. Landelijk gezien gaat het niet goed met de jeneverbes. De soort verjongt zich nauwelijks, waardoor deze langzaam maar zeker achteruit gaat en daarom is opgenomen op de lijst van bedreigde plantensoorten.
 |
| Routekaart. Bron: Wandelgids Wandelen op de Twentse Wallen |
De hier beschreven routes zijn met de grootst mogelijke zorg samengesteld en gecontroleerd. Niettemin geldt dat het een momentopname betreft en dat wijzigingen in het landschap, routenetwerken, grondbezit of bv openingstijden voor kunnen komen.
November 2020
Route, tekst en fotografie (C) Truus Wijnen
