Op pad in Leeuwarden

Ik was op pad in Leeuwarden

Ik had nog zo’n kortings-treinkaartje liggen. En die kon ik nog tot afgelopen weekend gebruiken. En dan weet je het wel, je gaat eigenlijk niet weg omdat je er zin in hebt maar omdat het kaartje 'op' moet. Na veel wikken en wegen besloot ik uiteindelijk naar Leeuwarden te gaan. Andere bestemmingen zoals een stad in het westen of Groningen vielen af. Respectievelijk omdat het er of te druk was (veel toeristen met pasen) of werkzaamheden aan het spoor die maakten dat de reis veel langer zou duren.

Leeuwarden werd het dus. Een stadswandeling. Want er was niet al te best weer voorspeld en in een stad is er altijd wel gelegenheid om te schuilen. Bij de NS-routes had ik nog snel iets toepasselijks voor Leeuwarden uitgezocht en die route gebruikt als basis voor een wandeling.

Al kuierend door de stad en langs de stadsranden heb ik die route trouwens ook weer aangepast want niet alles kon mij – om verschillende redenen - bekoren. Verrassend vond ik wel de oudere panden in de binnenstad, de kleine intieme stadsparken en de mooie grachten. Her en der nog gevels met oude reclamespreuken. Bij een volgende wandeltoer wil ik proberen daar wat meer aandacht aan te besteden want dat zijn ze waard. Bijzonder is de buurt Huizum – vroeger een afzonderlijk dorp nu een wijk in Leeuwarden - met z’n monumentale dorpskerk.

In de nabije omgeving van het station staan de modernere gebouwen zoals de 114,6 m hoge Achmeatoren en de 77 m hoge Avérotoren. Op die laatste is sinds 2011 een nestkast voor een slechtvalk geplaatst aan de wand van de omloop op de 18e etage. De hogere Achmeatoren kun je trouwens eens in de 2 weken beklimmen. Met de lift.

En Leeuwarden is in 2018 culturele hoofdstad. Dus voor die tijd nog een keer op pad gaan in deze Friese hoofdstad en me dan beter voorbereiden lijkt me een goed plan.

Wie weet koppel ik er dan wel een paar-daagjes-Friesland aan vast. En er dan ook nog een fietsroute maken. Dat zou mooi zijn. Toch?

Muurschildering in de binnenstad

Willemskade met op de achtergrond de Avérotoren

Er zijn meerdere grachten in Leeuwarden

Blauwe anemonen (stinsenplant) voor de Pier Pandertempel

Knikkend vogelmelk in Stadspark Prinsentuin

Centraal Apotheek - Jugendstil-pand in Art Nouveau-stijl

Meer informatie over het pand van Centraal Apotheek is * hier * te vinden.

Hoek Voorstreek/De Tuinen

De Achmeatoren 

Dorpskerk Huizum

Huizum was vroeger een dorp. En zoals de meeste dorpen had het een kerk. De dorpskerk de Johannes de Doperkerk. ondertussen is Huizum geen eigen dorp meer maar een wijk in de stad Leeuwarden. De dorpskerk is er nog wel en ondertussen eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De gotische dorpskerk is bijzonder want het is het oudste monument van Leeuwarden. Het interieur is een van de best bewaarde en complete van Friesland. 

Opvallend op het kerkhof is de verzetsnaald op een oorlogsgraf. 

Dorpskerk Huizum

Verzetsnaald bij oorlogsgraf

Rondwandeling Herxen - Windesheim

Rondwandeling Herxen

Over de IJsseldijk, door natuurreservaat Tichelgaten Windesheim en door het wandelpark van Landgoed Windesheim

Afgelopen week heb ik een wandeling in het IJssellandschap rondom Herxen gemaakt. Hoofddoel van de tocht was het natuurreservaat Tichelgaten. Omdat een wandeling in het natuurreservaat zelf relatief kort zou zijn had ik er op de wandelkaart enkele kilometers bij aangemaakt en had bedacht te starten in Herxen om dan na de Tichelgaten nog het landgoed Windesheim aan te doen. Al met al zou het dan een rondwandeling van zo’n 11 km worden. Niet altijd voldoet een door mij bedachte route aan mijn verwachtingen maar deze keer was ik er weer tevreden over. Komt ook omdat het die dag prachtig voorjaarsweer was en er volop vogels te horen waren in met name het natuurreservaat Tichelgaten. Daarnaast waren er ook deze keer weer mooie dingen op de foto vast te leggen waaronder een prachtig voorjaarsbos met waterpartijen op landgoed Windesheim en een pasgeboren kalfje.  En, ook niet onbelangrijk, bij het dorpshuis in Herxen kun je al vanaf 9.00 uur terecht voor koffie.
Deze wandelroute kan ik echt in het voorjaar - als er al fris groen aan de bomen zit - aanbevelen. Van de tocht heb ik een routebeschrijving gemaakt:

Start: bij het dorpshuis ‘Herxer Marke’ in Herxen
Adres: Herxen 1, 8131 PC Wijhe

Afstand route: 11 km. De tocht gaat zowel over onverharde gras- en bospaden als over kleine rustige weggetjes of een dijkfietspad.

Horeca: bij start. Vanaf 9.00 uur kan men bij het zelf-servicepunt iets te drinken nemen. Toilet kan ook gebruikt worden.

Halverwege de route kan men even naar het dorp Windesheim lopen (450m) alwaar een koffieschenkerij is in zorgboerderij Hof van Windesheim aan de Pastorijstraat (bij de kerk). Open april t/m september 10-16 uur. Zaterdags gesloten.

Routebeschrijving: kan * hier *   geprint of gedownload worden (inclusief kaart).

Gps: kan * hier * gedownload worden. Op de mobiel of tablet kan dit bestand gedownload worden door de site te openen in je browser, bv Safari of Firefox.
Muggen: In warme periodes kunnen er veel muggen voorkomen langs de Tichelgaten en in het bos bij Windesheim.

Bij het Dorpshuis kun je vanaf 9.00 uur terecht voor koffie (zelfbediening)

Uitzicht vanaf de IJsseldijk

Er was net een kalfje geboren 

Herxen (gemeente Olst-Wijhe) is een buurtschap/dorp dat op loopafstand van de IJssel ligt en een dorpshuis heeft dat vanaf 9.00 uur ’s ochtends een zelfservice punt open heeft. Je kunt daar koffie halen of wat anders en ook is het mogelijk van de toilet gebruik te maken. Ideaal voor wandelaars/fietsers die van verder komen. Daarnaast is er een parkeerplaats en aan de dichtbijgelegen Rijksstraatweg is een bushalte. Genoeg redenen dus om in deze plaats te starten met de wandeling. Vanaf Herxen loop je in enkele minuten de IJsseldijk op en kun je via het fietspad de kant van de Tichelgaten oplopen. Ondertussen heb je een magnifiek uitzicht op het IJssellandschap. In het voorjaar zijn er meerdere ooievaars te zien. In de diverse watergaten de watervogels. Verrekijker mee dus.

Pad bij de Tichelgaten

In het natuurgebied zijn diverse waterpartijen

Ook zijn er 2 vogelkijkhutten

Graspad richting landgoed Windesheim

1 van de toegangslanen naar Landgoed Windesheim

Het natuurreservaat Tichelgaten

Door het afgraven van klei voor een nabijgelegen vml steenfabriek zijn er kleigaten ontstaan. Deze kleigaten/tichelgaten zijn zo diep dat ze vrijwel altijd water bevatten en ondertussen een waar eldorado voor watervogels zijn. De kleigaten Windesheim zijn nu eigendom van Staatsbosbeheer.

In het gebied zijn twee vogelkijkhutten: De IJsvogel en De Visarend. Er is inderdaad kans om de ijsvogel hier te zien. Eind augustus/begin september wordt de visarend hier soms gezien en een enkele keer een zeearend in de winter. Op deze wandeling passeer je beide hutten.

Het gebied is verder interessant door tal van planten en diergroepen, zoals amfibieën, vissen, libellen en vogels, waaronder eenden en steltlopers

Bruggetje richting uitzichtpunt op heuvel

kronkelvijver landschapspark Windesheim

Prachtige bospaadjes

een enkele keer moet je een spannend bruggetje over

doorkijkje Windesheimerweg 

Landgoed Windesheim

Ligt in de buurt van het dorp met dezelfde naam.

Je loopt op deze route door het landschapspark. Dit door architect Husly ontworpen en 1793-'96 aangelegde park is het enige park dat hij heeft ontworpen en dat, naar het oordeel van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, goed bewaard is gebleven. Het park maakt deel uit van de ecologische hoofdstructuur van Nederland. In 1915 werden bij het huis de tuinen aangelegd door de landschapsarchitect L.A. Springer.

Van de 17e-eeuwse havezate Huis Windesheim is heden ten dage - als gevolg van een bombardement in 1944 - alleen een ruïne over. Het totale complex (bestaande uit de ruïne van het huis, het park, de beide bouwhuizen, diverse dienstwoningen, hekken, bruggen, tuinsieraden en een stal) is in 2005 aangewezen als rijksmonument. De laatste particuliere eigenaar uit het geslacht, Jan Arend baron de Vos van Steenwijk genaamd van Essen tot Windesheim (1922-2008), liet het landgoed na aan de Stichting Landgoed Windesheim.

De hier beschreven route is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Niettemin geldt dat het een momentopname betreft en dat wijzigingen in het landschap, wegen en/of paden of openingstijden voor kunnen komen.

Voorjaar 2017

(c) Samenstelling route, tekst, kaart en fotografie Truus Wijnen

Wandeling rond natuurgebied Aamsveen

Wandeling rond het natuurgebied Aamsveen

Een grensoverschrijdende natuurwandeling in de omgeving

van Enschede

Start: bij Hotel & Restaurant Sauna Huize Hölterhof 

Adres: Huize Holterhoflaan 10, 7534 PH Enschede

Horeca: bij start, restaurant open vanaf 12.00 uur

Afstand: rondwandeling van 9 km

Honden: aan de lijn

Goed om te weten: enkele paden kunnen in natte periodes moeilijk begaanbaar zijn

Kaart: aan het eind van dit bericht

Routebeschrijving & Gpx: kunnen * hier * gedownload worden

Wandeling rondom en deels over het op enkele km ten zuidoosten van de stad Enschede liggende natuurgebied Het Aamsveen. 

Het Aamsveen - in beheer van Landschap Overijssel - is een hoogveengebied en het noordelijke deel van een grensoverschrijdend veengebied dat in Duitsland Amtsvenn-Hündfelder Moor wordt genoemd.

Weidepoel

Het Aamsveen is ontstaan na afgraving van grote stukken hoogveen. Je treft er naast afgegraven hoogveen, natte broekbossen, heidevelden, veenputten en schraalgrasland aan. Een combinatie waar veel dieren zich thuis voelen. Een brand in 2011 legde een groot deel van het Aamsveen in de as. Het gebied werd sterk door deze as verrijkt en berken en varens groeien daardoor explosief. Met bijzondere beheermaatregelen wil landschap Overijssel de unieke planten en dieren van het Aamsveen, zoals libellen, vlinders, maar ook planten als veenpluis en ronde zonnedauw weer opnieuw een goede kans geven.

Het Aamsveen kent flora en fauna die kenmerkend zijn voor een veengebied; zo komen er o.a. zonnedauw en de bosorchis voor. Tot de fauna behoren onder andere de zomertaling, de wintertaling, de roodborsttapuit, de blauwborst, het porseleinhoen en de nachtzwaluw. Langs de randen van het veen komen natuurlijke berkenbroekbossen met gagelstruweel voor. In de natte graslanden zijn zeldzame planten als de klokjesgentiaan te vinden en de weidepoelen zijn een paaiplaats voor boomkikkers. Er komen ongeveer 70 soorten broedvogels voor waaronder kleine bonte specht, koekoek, gekraagde roodstaart, roodborsttapuit en wielewaal. Het veengebied wordt begrensd door de gedeeltelijk weer in natuurlijke staat gebrachte Glanerbeek.

Het Aamsveen is aangewezen als Natura 2000 gebied.

De route gaat ook deels door het buitengebied van Enschede

Omgeving het grensgebied - Duitsland

Boomblauwtje - een kleine vlinder

Veengebied

Grote kans dat je in de herfst inktzwammen ziet

In natte periodes kan het soms wat klunen zijn

Glanerbeek

De hier beschreven route is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Niettemin geldt dat het een momentopname betreft en dat wijzigingen in het landschap, wegen en/of paden of openingstijden voor kunnen komen.

Voorjaar 2017
Routecontrole Januari 2020: route is up-to-date

(c) Samenstelling route, tekst, kaart en fotografie Truus Wijnen

Wandelen op het eiland Tiengemeten

Wandelen op het eiland Tiengemeten

Ooit akkerbouwgronden nu een prachtig natuurgebied
4½ of 7½ km

Kijk op de kaart hierboven en zie waar het het eiland Tiengemeten ligt. ‘Helemaal’ in het zuidwesten van Nederland. Nog net in de provincie Zuid-Holland. Voor veel wandelaars die 'boven de rivieren' wonen is het best een flinke reis om er te komen. En voor het laatste traject moet je ook nog vanuit Nieuwendijk met een pontje de oversteek maken. Uit eigen ervaring weet ik ondertussen dat het weliswaar een fikse trip is maar dat het zeer zeker de moeite waard is dit bijzondere natuureiland te gaan bezoeken. Vooral natuurliefhebbers zullen er aan hun trekken komen en de dag op natuureiland Tiengemeten als een ware vakantiedag ervaren. Weet ook dat je kunt overnachten op het eiland. Er is een Herberg en je kunt kamperen op een natuurterrein. Natuurmonumenten heeft op Tiengemeten een informatiecentrum. Het ligt nabij het aanmeerpunt van de veerpont.

De informatie over de route die ik er liep is te vinden aan het eind van dit bericht.

Op het eiland Tiengemeten

Over Tiengemeten

Het eiland Tiengemeten was oorspronkelijk geheel in gebruik voor akkerbouw. Het telde ooit 180 bewoners. De opbrengst van de landbouw nam in de loop der jaren af en voortzetting was niet langer lucratief. Er werden diverse voorstellen gedaan voor een nieuwe bestemming voor het eiland. Uiteindelijk is besloten van het eiland een nieuw natuurgebied te maken. Het werd door de provincie aangewezen als natuurontwikkelingsgebied en gekocht door de Dienst Landelijk Gebied waarna het werd overdragen aan Natuurmonumenten. Op dat moment telde het eiland telde 50 inwoners. De boeren werden uitgekocht en er werd gestart met het omzetten van geheel Tiengemeten tot natuurgebied. In mei 2007 verliet de laatste boer het eiland. 10 bewoners zijn gebleven.

Ondertussen is Tiengemeten – dat zo’n 7 km lang en 2 km breed is – omgevormd tot een groot natuurgebied met moeras, kreken en ruigten. Het water van het Haringvliet stroomt door een gat in de dijk nu weer vrij over de lage delen en vormt een schitterende waterwildernis met duizenden vogels.

Wandelen op Tiengemeten

Wandelen

Het eiland is nu bij uitstek geschikt om te wandelen en ook zeer geliefd bij vogelaars. Er zijn diverse routes mogelijk en het wandelen is er vrij. Je mag er struinen. Zowel op verharde als onverharde paden. Voor vogelliefhebbers zijn er uitkijkpunten gemaakt.

Ruïne aardappelloods

Kreek nabij de aardappelloods

In het infocentrum hangt deze overzichtskaart vh eiland. Klik voor groter beeld.

Het eiland
Het eiland is verdeeld in drie gedeeltes: Weemoed, Weelde en Wildernis (zie kaart).

Weemoed laat de cultuurhistorie van het eiland zien met boomgaarden en knotwilgen. In het midden van het eiland is de Weelde, een groot moeras met natte rietlanden en waterpartijen waar je talloze steltlopers kunt zien. Woeste getijdennatuur vind je in Wildernis op het zuidwestelijke deel van het eiland. Dit is het domein van de Schotse hooglander en de zeearend.

Op de westpunt zijn een boerderij en twee woonhuizen gerestaureerd welke nu worden verhuurd als recreatiewoning. Op de oostpunt van het eiland in de zogenoemde Oude Polder is een herberg met hotelkamers en een camping gevestigd. In de wintermaanden zijn in deze voormalige boerderij theater- en cabaretvoorstellingen. Deze herberg brandde 30 juni 2011 bijna tot de grond toe af maar is daarna herbouwd. Het woonhuis van de 'Hèlènehoeve' is in gebruik genomen als pannenkoekenrestaurant. In de schuur is het Landbouwmuseum gevestigd. Ook is er een museum met werk van Rien Poortvliet.

Herberg Tiengemeten

Naast de herberg is een natuurkampeerterrein

Vrij dicht bij de veerpont is een pannenkoekenhuis

Veerdienst

Veerdienst Tiengemeten heeft het hele jaar door een veerpontverbinding tussen Tiengemeten en Nieuwendijk (ten westen van Zuid-Beijerland). Er wordt gevaren over het Vuile Gat (onderdeel van het Haringvliet). Als je van de veerpont afstapt zie je voor je het informatiecentrum van Natuurmonumenten. Het is gevestigd in de Marguarithehoeve. Je kunt er alle benodigde informatie over het eiland vinden en ook zijn er fietsen te huur.

In Nieuwendijk neem je de veerpont naar Tiengemeten

Het informatiecentrum van Natuurmonumenten 

In het informatiecentrum van Natuurmonumenten

Je kunt er ook fietsen huren

Naam

De naam Tiengemeten duidt op de grootte: een gemet is een oude landmaat van ruim 0,4 hectare. Tiengemeten is 7 km lang en 2 km breed. De maat van het eiland en de naam zijn nu dus niet meer met elkaar in overeenstemming: 10 gemeten is ongeveer 4 hectare, wat wil zeggen: een stuk van 100 bij 400 meter.

Op het eiland Tiengemeten

Route-informatie

Om op het eiland Tiengemeten te komen moet je het vanaf de plaats Nieuwendijk de veerpont (alleen voor wandelaars en fietsers) nemen.

Adres van vertrekplaats van de pont is: Nieuwendijk 1, 3284 KR in Zuid-Beijerland. Bij de afvaart is een groot parkeerterrein waar je gratis kunt parkeren. Info pont, zie * hier *.

Openbaar vervoer: Er rijdt een buurtbus van Zuid-Beijerland direct naar de pont. Kijk op 9292.nl voor de actuele dienstregeling.

Waterbus: In de zomermaanden is het mogelijk met de Waterbus (Haringvliet expeditie) naar het eiland te varen. Voor actuele vaartijden kijk hier: http://www.waterbus.nl/haringvliet/.

Afstand wandelroutes: rondwandelingen van 4½ of 7½ km

Liefhebbers kunnen tijdens de route van 4½ de keuze maken nog een extra stuk van 6 km te lopen, je loopt dan 3 km naar het meest westelijke punt van het eiland en loopt daarna hetzelfde traject terug, wordt in de routebeschrijving aangegeven bij Extra, zie ook kaart.

Honden: aangelijnd

Fietsen: bij het informatiecentrum Natuurmonumenten (op het eiland) zijn fietsen te huur.

Routebeschrijving: is * hier * te downloaden (inclusief kaart)

Muggen en dazen: het is handig om te weten dat er op warme & windstille dagen veel muggen en dazen zijn.  Dan is het wandelen op dit eiland wat minder prettig.

Horeca:

* Infocentrum v Natuurmonumenten: voor de ‘snelle koffie’ is daar een koffieautomaat.

* Pannenkoekenhuis Bij Hèlène. Ligt achter het infocentrum. Open van 1 april t/m 31 okt: wo, do, vrij. Zo open van 10.15 – 17.00 uur en za tot 18.00 uur. In de winter gesloten.

* Herberg Tiengemeten. Ligt op het meest oostelijk puntje van het eiland (je passeert het op de route van 7½ km). Openingstijden horeca: van 1 Nov -31 mrt: Vrij, za en zo: 10.30-17.00 uur. Van 1 april -31 okt: Di t/m zo: 10.30-17.00 uur. Ma gesloten, uitgezonderd feestdagen. Bij de Herberg kun je ook overnachten. Tevens kun je er kamperen op het naastgelegen kampeerterrein.

Kaart van de wandelroutes

De hier beschreven route is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Niettemin geldt dat het een momentopname betreft en dat wijzigingen in het landschap, wegen en/of paden of openingstijden voor kunnen komen.
Voorjaar 2017
(c) Samenstelling route, tekst, kaart en fotografie Truus Wijnen