Wandeling De Borkeld - Bovenberg

Wandeling Markelo De Borkeld

Met de Friezenberg, de Apenberg en de Bovenberg

Start: Parkeerplaats bij dagcamping & Informatieboerij ’n Witten. Infoboerderij is open half mei - eind september (wo, za en zo 14-17 uur). Parkeren kan altijd.

Adres: Borkeldweg 17, 7475 RV Markelo

Alternatieve start: bij Herberg De Kemper, adres: Kemperweg 4, 7475 SX Markelo (= bij punt 5 in de route),

Afstand: Rondwandeling van 13 km

Horeca: na 7 km bij Herberg De Kemper, Kemperweg 4, 7475 SX Markelo. Open: dinsdag t/m zondag vanaf 11.00 uur. Lunch vanaf 12.00 uur. Muv coronamaatregelen.

Honden: aangelijnd

Kaart: aan eind van dit bericht

Routebeschrijving en Gpx: kun je * hier *  downloaden

 - - - - - 

Markelo – een van de oudste dorpen van Twente -  weet zich omgeven door glooiende essen en heuvels. Ze hebben namen als de Markelose Berg, Friezenberg, Herikerberg, Apenberg, Kattenberg en niet te vergeten de Dingspelerberg. Het is dan ook een omgeving die garant staat voor meerdere prachtige wandeltochten. 

Op de route die je nu gaat lopen maak je kennis met de Friezenberg, 40,2 meter en de Apenberg, 37 meter. Terloops wordt dan ook nog de 36,5 meter hoge Bovenberg meegenomen. De Friezenberg is een van de toppen van de stuwwal die ten zuiden van Rijssen ligt. In het heidegebied op en rond de Friezenberg bevinden zich tot wel vijfduizend jaar oude grafheuvels. Nu beschermde archeologische monumenten. De eerste bewoningssporen dateren van dertienduizend jaar geleden. 

In 1935 werd natuurreservaat De Friezenberg door textielfabrikant G.J. van Heek aan Landschap Overijssel geschonken. Het was het eerste natuurgebied dat in eigendom van de toen nog jonge stichting kwam.

Natuurgebied De Borkeld

Bij infoboerderij 'n Witten

Een mooi startpunt van deze tocht is Informatieboerderij ‘nWitten van Staatsbosbeheer. Het is gelegen bij een dagcamping aan de rand van natuurgebied De Borkeld. Vanaf de infoboerderij ben je binnen enkele minuten op de heide van het Elsenerveld en het aanpalende Elsenerveen. Gebieden die deel uitmaken van natuurgebied De Borkeld. Het terrein is glooiend; de hoogste punt, de Friezenberg ligt op 40,2 meter terwijl Het Elsenerveen, het laagste punt, op 13 meter boven de zeespiegel ligt. Bedenk dat je op deze wandeling dus toch al snel een hoogteverschil van 27 meter moet overbruggen. Het landschap van de Borkeld wordt gekenmerkt door grote heidevelden met vennetjes en hoogveen, afgewisseld met bos en graslanden. Bijzonder is de aanwezigheid van een van de grootste jeneverbesstruwelen van Nederland. Enkele exemplaren zijn honderd jaar of ouder. In Twente worden ze wakels genoemd. Ondanks de nabijheid van de snelweg A1 die langs de noordkant van het gebied loopt, is het nog steeds een zeer waardevol en afwisselend natuurgebied. Bij de aanleg van die A1 (vroeger de E8 genaamd) was het bijna mis gegaan. De weg zou dwars door het jeneverbesgebied lopen. Gelukkig is na felle protesten het tracé aangepast en e.e.a. behouden. Het natuurgebied de Borkeld is enkele jaren later door middel van een wildecoduct – waarover dieren zich veilig kunnen verplaatsen over de A1 - verbonden met de Sallandse Heuvelrug. 

De Borkeld

Dwarsritschuren in buurtschap de Bovenberg

Het Hochhuisje 

Hochhuisje 

Voor de aanleg van het wildecoduct over de A1 moest het bekende natuurkampeerterrein De Hoch wijken. De Hoch, in de jaren ’30 opgezet door de AJC (de Arbeiders Jeugd Centrale) draaide geheel op vrijwilligers. Die bouwden ook in de loop van de tijd een fraaie houten beheerderswoning met rieten dak; het Hochhuisje. Om te voorkomen dat met het verdwijnen van het geliefde kampeerterrein ook deze met historie en verhalen omgeven beheerderswoning uit een tijd vol met idealen zou verdwijnen, zette een groep oude getrouwen van De Hoch zich in voor het behoud van dit stukje erfgoed. Al snel werd voor het Hochhuisje een nieuwe bestemming gevonden: de IVN-afdeling Markelo wilde graag het huisje overnemen. Uiteindelijk is het huisje getransporteerd naar een permanente stek bij de ijsbaan van Markelo. Een prima plek voor het bijzondere Hochhuisje dat is ontworpen door Jan Jans, een van de meest bekende architecten van Twente. Vrijwel alle door hem ontworpen gebouwen hebben een beschermde status. 

- - - - - 

Schaapskooi bij de Borkeld

Schaapskudde van de Borkeld

Jeneverbes

met groene en blauw-paarse bessen

Jeneverbes

Op diverse plekken tijdens deze wandeling zie je jeneverbessen staan. Het is een groene conifeer die z’n Latijnse naam juniperus te danken heeft aan het feit dat jonge besjes al aan de plant verschijnen voordat de rijpe zijn afgevallen. Je ziet daarom zowel jonge groene als blauw-paarse bessen aan de takken zitten. De bessen zitten alleen aan de vrouwelijke planten. Omdat de bessen in jenever werden verwerkt kreeg de conifeer de Nederlandse naam jeneverbes. Landelijk gezien gaat het niet goed met de jeneverbes. De soort verjongt zich nauwelijks, waardoor deze langzaam maar zeker achteruit gaat en daarom is opgenomen op de lijst van bedreigde plantensoorten.

Routekaart. Bron: Wandelgids Wandelen op de Twentse Wallen

De hier beschreven routes zijn met de grootst mogelijke zorg samengesteld en gecontroleerd. Niettemin geldt dat het een momentopname betreft en dat wijzigingen in het landschap, routenetwerken, grondbezit of bv openingstijden voor kunnen komen.

November 2020

Route, tekst en fotografie (C) Truus Wijnen

Rondwandeling Geesteren (Gld) - Gelselaar

Bij Rustpunt De Busker

Rondwandeling Geesteren (Gld) - Gelselaar

Start: bij Café-Restaurant Baan,

Adres: Dorpsstraat 6, 7274 AN Geesteren (Achterhoek)

Afstand: rondwandeling van 18 km

Horeca bij start. Na ruim 2 km een Rustpunt. Na 6 km Café Florijn in Gelselaar (beperkt open). E.e.a. afhankelijk van eventuele coronamaatregelen.

Honden: op meerdere delen van de route niet toegestaan.

Route: kun je * hier * downloaden

Gpx: kun je * hier * downloaden. Op mobiel of tablet kan dit bestand het best gedownload worden door de site te openen in je browser, bv Safari of Firefox.

Route-info: de wandeling gaat zowel over onverharde paden, graspaden als over kleine asfaltweggetjes, deels onderdeel uitmakend van een bewegwijzerd Klompenpad.

Nummers in de routebeschrijving komen overeen met de nummers op de kaart.

Kaart: aan eind van dit bericht 

Delen vd route zijn verboden voor honden

Rondwandeling

Rondwandeling waarbij je op pad gaat in de omgeving van de in de Achterhoek gelegen plaatsen Geesteren en Gelselaar. Ken je een beetje de omgeving dan weet je dat je dan niet ver uit de buurt bent van het Twentse Diepenheim. Op enig moment loop je zelfs even op de grens met genoemde plaats die in de Gemeente Hof van Twente gelegen is. Het buitengebied van Geesteren en Gelselaar is verrassend afwisselend. Je gaat er lopen over plattelandsweggetjes en -paden over eeuwenoude essen. Maar ook over graspaden langs prachtige beekjes verscholen in het groen. Mooi zijn ook de oude zandwegen omgeven door majestueuze bomen. En wat te denken van het dorp Gelselaar dat is aangewezen als 'Beschermd Dorpsgezicht'. Op deze route kun je er kennis mee maken. Ook niet onvermeld mag blijven het trajectdeel door het Waterwingebied en het aanpalende Noordijkerveld alwaar natuurherstel heeft plaatsgevonden. 

Zicht op Geesteren

In Gelselaar

Pad richting kerk van Gelselaar

Beschermd Dorpsgezicht Gelselaar: 

Het mooie aan Gelselaar is dat in het dorp nog veel zo is als vroeger. Van de oorspronkelijke bebouwing is een groot deel gaaf gebleven. Gelselaar is derhalve bijzonder en van rijkswege wil men de historische kenmerken bewaren voor de toekomst. Gelselaar is daarom aangewezen als Beschermd Dorpsgezicht. De vermelding hierbij: ' dat de ontwikkeling van een laat middeleeuws brinkdorp tot een 'moderne’ agrarische nederzetting in het begin van de 20e eeuw nog goed te zien is aan het dorp".

Bij Theehuis De Busker

Je loopt door een prachtig buitengebied

En over rustige zandwegen

Waar het maandag nog wasdag is

Voorjaar - meidoorn

Noordijkerveld

Waterwingebiedgebied Vitens en het Noordijkerveld

Het Noordijkerveld was in het verleden een vochtig heidegebied met vennen. Begin vorige eeuw werd  grootste deel landbouwgebied met gras- en akkerland. 

Bij de herinrichting (met start begin deze eeuw) van het gebied voor nieuwe natuur zijn grote delen van de bodemlaag afgeschraapt en ingezaaid met diverse zaden. Ondertussen kwamen ook de reeds in de grond aanwezige zaden tot ontkiemen en heroverden klokjesgentiaan, ogentroost, avondkoekoeksbloem, gaspeldoorn, dop- en struikheide hun plekje. Het is nu een gevarieerd gebied geworden met meerdere vennen. 

In het nabijgelegen gebied van Vitens valt ook het een en ander te bewonderen. En kun kun je als je geluk hebt orchideeën spotten. Het gebied is ondertussen bekend bij liefhebbers van flora en fauna. Er worden dan ook regelmatig natuurexcursies gehouden.

Reiger 

Paden in het groen

Info over Gelselaar, beschermd Dorpsgezicht, kun je * hier * vinden. 

Info over het Klompenpad kun je * hier * vinden.

De hier beschreven routes zijn met de grootst mogelijke zorg samengesteld en gecontroleerd. Niettemin geldt dat het een momentopname betreft en dat wijzigingen in het landschap, routenetwerken, grondbezit of bv openingstijden voor kunnen komen.

Oktober '20

Route, tekst en fotografie (C) Truus Wijnen

Rondwandeling Mander - Dal van de Mosbeek - Cirkels van Jannink

Rondwandeling

Mander - Dal van de Mosbeek - Cirkels van Jannink

Start: parkeerplaats bij Restaurant Watermolen Bels

Adres: Bergweg 9, 7663 TB Mander

Afstand: Rondwandeling van 12 of 14 km.  Let op, door boswerkzaamheden is mn de route van 14 kilometer thv de Cirkels van Jannink op dit moment wat lastig te lopen omdat paden nu niet overal zichtbaar zijn. Middels Gpx is wel te zien waar de route daar loopt. Maar met alleen routebeschrijving is het heel verstandig om het kaartje mee te nemen om bij onduidelijkheden ter plekke te kunnen zien hoe het pad loopt. De verwachting is dat de werkzaamheden in het voorjaar afgerond zijn.

Horeca: bij start Watermolen Bels, open dinsdag t/m zondag vanaf 10.00 uur muv coronamaatregelen en na een kleine 2 km Restaurant Nijhuis in Mander (met buitenterras)

Honden: aangelijnd

Routebeschrijving + kaart: Kun je * hier * downloaden

Gpx:

* van de route van  14 km kun je * hier * downloaden

* van de route van 12 km kun je * hier *  downloaden

Op mobiel of tablet kan dit bestand het best gedownload worden door de site te openen in je browser, bv Safari of Firefox.

Cijfers: in de routebeschrijving komen overeen met de cijfers op de routekaart

Routekaart: aan eind van het bericht

Tip: Infocentrum IJs en Es van Landschap Overijssel aan het begin van de parkeerplaats.

Op pad rond Mander

Rond Mander is het altijd prachtig wandelen. Heb ik er eerder al routes gemaakt die richting de Galgenberg gingen, deze wandeling gaat nu eens de andere kant op. Vanaf het startpunt vertrek je richting buurtschap Mander. Je loopt evenwijdig aan het smalle Mosbeek. De Mosbeek ontspringt in het Springendal en wordt gevoed door een groot aantal bronnen. Het brongebied van de Mosbeek bevat een voor Nederland unieke vegetatie. Op deze wandelroute loop je meerdere keren langs dit bijzondere beekje.

Je gaat ook wandelen over prachtige paden lang essen en over door struiken en bosschage omgeven zandweggetjes. Her en der wemelt het in de lente en zomer van vlinders. Ze zitten veelal op de bloemen van braamstruiken.

Ter hoogte van een fraai gelegen SVR camping begin je weer aan de terugweg en loop je ook geleidelijk aan de kant van de Cirkels van Jannink op. Ook nu gaan delen van de wandeling weer door bosgebied.

Ter hoogte van de Cirkels van Jannink kun je de keuze maken om of 14 kilometer te lopen of 12. Kies je voor 14 kilometer dan loop je nog een stuk om de Cirkels heen. 

De Mosbeek

Dal van de Mosbeek

Het dal van de Mosbeek is een natuurgebied dat in het bezit is van Landschap Overijssel.

Over het gebied kun je lezen op de site van Landschap Overijssel: https://www.landschapoverijssel.nl/gebieden/dal-van-de-mosbeek

Vlinder (Atalanta) op braamstruik 

Prachtige tekst

Helder water van de Mosbeek

Fraaie woonstee

Kapelletje langs het wandelpad

wandelen in een landelijke omgeving

Een groot deel vh wandelgebied is v Landschap Overijssel

Lunchplek langs de Mosbeek

wandelen over beschutte zandpaden ...

... en langs houtwallen

Als je geluk hebt zie je in het voorjaar...

... de bijzondere kever het Vliegend hert

Vliegend Hert

Het dal van de Mosbeek is een van de weinige plekken in Nederland waar nog de beschermde kever het Vliegend hert voorkomt. Een voor Nederlandse begrippen zeer groot insect dat thuishoort in bossen met eiken maar door het nette beheer van de bossen in Nederland bijna verdwenen is. De mannetjes kunnen wel 10 cm groot worden en hebben enorme kaken, die op het gewei van een hert lijken. Vandaar de naam Vliegend Hert. Vrouwtjes hebben deze kaken niet. In de afgelopen jaren zijn er maatregelen getroffen om het dier weer terug te krijgen. Door het omhakken van eikenboompjes, het laten staan van kleine stammetjes en die af te dekken met houtsnippers ontstaan er kleine verhoginkjes (hertenstoven) die van binnen rotten en schimmelen: de ideale broedplek voor de larve van het Vliegend hert die vermolmd eikenhout eet. Het duurt overigens 4-8 jaar voordat een larve zich ontpopt tot een kever. Bij dit soort bosbeheer moet je dus geduld hebben en langere tijd niets doen. 

wat loopt daar nou over het pad?

wandelaar langs de Cirkels van Jannink

Cirkels van Jannink

Op de Manderheide dat gelegen is aan de grens met Duitsland tref je de bekende ‘Cirkels van Jannink’. Ze worden ook wel de ‘Mandercirkels’ of ‘Beha van Jannink’ genoemd. Deze cirkelvormige akkers zijn in de jaren dertig van de vorige eeuw aangelegd in opdracht van textielfabrikant Gerhard Jannink uit Enschede. Naar voorbeeld van akkers die hij had gezien in Amerika, ronde akkers die als voordeel hadden dat ze vanuit het midden in een spiraalvormige gang bewerkt konden worden zodat de machines niet hoefden te keren. Vanuit de lucht maar ook bijvoorbeeld op satellietbeelden op Google zijn de cirkels duidelijk te herkennen. Ook op de routekaart aan het eind van dit bericht kun je ze feilloos vinden.

Achter de Watermolen van Bels

Watermolen van Bels

De watermolen van Bels is van oorsprong een papiermolen en stamt uit 1725. Tot 1860 is hier papier gemaakt en werd daarna verbouwd tot korenmolen omdat het maken van papier niet winstgevend meer was. De molen heeft ook nog een tijdje dienstgedaan als ‘chichoreimolen’ (een surrogaatkoffie ter vervanging van de veel duurdere echte koffie). In de watermolen van Bels heeft de familie Bels nu een restaurant en theeschenkerij. Het achterliggende molengebouwtje is een tentoonstellingsruimte met aandacht voor de Overijsselse molens.

De hier beschreven routes zijn met de grootst mogelijke zorg samengesteld en gecontroleerd. Niettemin geldt dat het een momentopname betreft en dat wijzigingen in het landschap, routenetwerken, grondbezit of bv openingstijden voor kunnen komen.

Oktober '20

Route, tekst en fotografie (C) Truus Wijnen

Infocentrum IJs en Es bij de start